پشت بام یکی از مهم ترین بخش های ساختمان است که در معرض مستقیم عوامل جوی مانند باران، برف و تابش آفتاب قرار دارد. بدون طراحی مناسب و اجرای اصولی شیب بندی پشت بام، خطر نفوذ آب به داخل ساختمان افزایش یافته و عمر مفید سازه کاهش می یابد.
شیب بندی پشت بوم نه تنها باعث هدایت مناسب آب به سمت ناودان ها و آبروها می شود، بلکه از ایجاد آب ماندگی، نفوذ رطوبت، ترک خوردگی ایزوگام و تخریب لایه های زیرین هم جلوگیری می کند. در این مقاله به بررسی کامل مفهوم شیب بندی، انواع روش های اجرای آن، مصالح مورد استفاده، استانداردهای لازم و نکات کلیدی در اجرای صحیح این فرایند می پردازیم. شما می توانید برای اجرای صحیح شیب بندی و به دنبال آن نصب ایزوگام با بالاترین کیفیت، با شرکت گام گستر تماس بگیرید.
شیب بندی پشت بام متری چند؟
هزینه اجرای شیب بندی پشت بام به عوامل متعددی بستگی دارد و نمی توان برای آن یک عدد ثابت و قطعی ارائه کرد؛ اما در بازار ایران (تا سال ۱۴۰۴) قیمت شیب بندی معمولا به صورت متری محاسبه شده و بین ۱۲۰ تا ۳۵۰ هزار تومان در نوسان است. این بازه قیمتی تحت تأثیر متریال مصرفی (مثل سیمان و ماسه، فوم بتن، پوکه معدنی یا بلوک های آماده) متراژ پشت بام، موقعیت جغرافیایی پروژه، اجرت استادکار، هزینه حمل مصالح و نحوه اجرا قرار دارد.
برای مثال، اگر از فوم بتن استفاده شود که سبک تر و گران تر از ملات ماسه و سیمان است، هزینه نهایی افزایش می یابد. همچنین اگر پروژه در مناطق صعب العبور یا بلند مرتبه باشد، دستمزد و هزینه های جانبی بالا می رود. برخی شرکت ها به صورت پروژه ای و برخی به صورت متری، قیمت شیب بندی پست بام را محاسبه می کنند؛
اما متداول ترین روش، محاسبه متری بر اساس نقشه و ضخامت شیب است. برای تعیین قیمت دقیق، نیاز به بازدید حضوری از محل پروژه و بررسی شرایط سازه است. توصیه می شود که برای اطمینان از کیفیت کار، تنها قیمت را معیار انتخاب قرار ندهید و به تجربه و اعتبار مجری نیز توجه کنید.
نحوه محاسبه شیب بندی پشت بام
محاسبه شیب بندی پشت بام به صورت علمی و مهندسی بر اساس درصد شیب مورد نیاز نسبت به طول سطح انجام می شود. به طور معمول، شیب مناسب برای پشت بام باید بین ۱ تا ۲ درصد باشد؛ یعنی به ازای هر ۱۰۰ سانتی متر طول، سطح بام باید بین ۱ تا ۲ سانتی متر شیب داشته باشد تا آب به صورت طبیعی به سمت خروجی هدایت شود. برای محاسبه دقیق، ابتدا باید نقشه بام و نقاط خروجی آب (مثل کفشورها یا ناودان ها) تعیین شوند.
سپس با اندازه گیری فاصله بین بلندترین نقطه و نقطه خروجی و در نظر گرفتن درصد شیب، اختلاف ارتفاع محاسبه می شود. برای مثال، اگر طول بام ۱۰ متر باشد و شیب ۲ درصد در نظر گرفته شود، باید در انتهای مسیر، ۲۰ سانتی متر اختلاف ارتفاع نسبت به نقطه شروع وجود داشته باشد.
این اختلاف ارتفاع با تغییر ضخامت ملات یا فوم بتن ایجاد می شود. نرم افزارهای طراحی ساختمان یا مهندسین عمران می توانند مدل سه بعدی دقیقی از شیب ارائه دهند، اما در پروژه های کوچک، این محاسبه با کمک تراز، ریسمان کشی و شاقول گذاری به صورت دستی انجام می گردد.
آیا می دانید: هزینه نصب ایزوگام پشت بام چقدر است؟
انواع شیب بندی پشت بام
شیب بندی پشت بام بسته به نوع سازه، وزن مجاز سقف، بودجه پروژه و شرایط جوی منطقه، به روش های مختلفی انجام می شود که هرکدام مزایا و معایب خود را دارند. در ادامه هریک از این روش ها را معرفی کرده و آنها را به صورت کامل، مورد بررسی قرار می دهیم:
شیب بندی سنتی با ملات ماسه و سیمان
رایج ترین روش شیب بندی در ایران، استفاده از ملات ماسه و سیمان است. این روش با ایجاد یک لایه ضخیم با شیب ملایم اجرا می شود و پایه مناسبی برای عایق کاری فراهم می کند.
شیب بندی با فوم بتن
در این روش از فوم بتن سبک و عایق برای ایجاد شیب استفاده می شود. این نوع بتن، وزن کمی دارد و برای ساختمان های با محدودیت بار مرده، مورد استفاده قرار می گیرد.
شیب بندی با پوکه معدنی
یکی دیگر از روش های شیب بندی پشت بام، شیب برندی با پوکه معدنی است. در این روش از پوکه معدنی به عنوان زیر سازی سبک و ارزان استفاده می شود. جالب است بدانید که ترکیب پوکه و ملات سیمان، شیب مناسبی را فراهم می کند که کیفیت کار را افزایش می دهد.
شیب بندی با بلوک های آماده
در برخی پروژه های خاص، از بلوک های شیب دار آماده یا پانل های از پیش طراحی شده استفاده می شود. نکته ویژه اینکه در این روش، سرعت اجرای شیب بندی پشت بام به دلیل استفاده از بلوک های آماده، بیشتر است.
بهترین مصالح برای شیب بندی پشت بوم
انتخاب مصالح مناسب برای شیب بندی پشت بام از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا این بخش از سازه مستقیما با شرایط سخت محیطی مانند باران، نور خورشید و تغییرات دما در تماس است. بهترین مصالح برای این کار، موادی هستند که هم مقاومت فشاری خوبی داشته باشند، هم وزن قابل قبولی داشته و هم امکان اجرا و تسطیح دقیق را فراهم کنند.
در شیب بندی سنتی، از ترکیب ماسه شسته و سیمان پرتلند استفاده می شود که دوام بالایی دارد و در برابر رطوبت نیز مقاوم است. در روش سبک سازی، پوکه معدنی یا صنعتی مانند لیکا گزینه محبوبی است که به همراه ملات سیمان اجرا می شود و وزن زیادی به سازه تحمیل نمی کند. اما به طور کلی، بهترین مصالح برای شیب بندی پشت بوم عبارتند از:
- سیمان پرتلند
- ماسه شسته شده
- پوکه معدنی یا صنعتی
- آب مناسب ساخت و عمل آوری ملات
- ابزارهای تراش و تراز
- عایق های رطوبتی (برای مرحله نهایی)
شیب بندی پشت بام چگونه اجرا می شود؟
اجرای شیب بندی پشت بام فرایندی چند مرحله ای و کاملا تخصصی است که باید با دقت بالا و رعایت اصول فنی انجام شود تا ضمن جلوگیری از تجمع آب، سطح مناسبی برای اجرای عایق رطوبتی فراهم کند. در زیر، تمامی مراحل اجرای شیب بندی پشت بوم را به صورت کامل بررسی می کنیم تا اطلاعات کاملی در این مورد داشته باشید:
مرحله اول: بررسی نقشه و تعیین مسیر آبروها
در ابتدا باید مشخص شود که خروجی آب یا ناودان ها در کدام قسمت پشت بام قرار دارد. به یاد داشته باشید که این نقاط باید پایین ترین ارتفاع را داشته باشند.
مرحله دوم: نصب شاقول و ریسمان کشی
در این مرحله اجرای شیب بندی پشت بام، با استفاده از ریسمان و تراز، مسیر شیب از بلندترین نقطه تا خروجی آب مشخص می شود.
مرحله سوم: آماده سازی زیرساز
در صورت وجود ناهمواری در سطح سقف، زیرسازی اولیه با ملات یا فوم بتن انجام می شود.
مرحله چهارم: اجرای ملات شیب
در ادامه فرایند شیب بندی پشت بام، ملات ماسه و سیمان با نسبت مناسب تهیه شده و با ضخامت متغیر (از بالاترین نقطه به سمت پایین ترین) ریخته می شود تا شیب شکل بگیرد.
مرحله پنجم: تسطیح و تراز نهایی
حالا لازم است که با استفاده از شمشه و تراز، سطح ملات تسطیح شده و زاویه شیب کنترل گردد.
مرحله ششم: عمل آوری و خشک شدن
ملات باید طی چند روز مرطوب نگه داشته شود تا ترک نخورد و مقاومت لازم را کسب کند. این مرحله نیاز به دقت و حوصله بالایی دارد و باید کاملا درست و کامل انجام شود.
مرحله هفتم: اجرای عایق رطوبتی
پس از خشک شدن کامل ملات، لایه ای از قیرگونی یا ایزوگام روی آن اجرا می شود. به این ترتیب، عایق رطوبتی ایجاد شده و از نفوذ رطوبت جلوگیری می کند.
